Sep 21, 2020

Cash Flow statement

Cash Flow Definitions

Cash Flow: Inflows and outflows of cash and cash equivalents.

Cash Balance: Cash on hand and demand deposits.

Cash Equivalents: Cash equivalents include cash held as bank deposits, short-term investments, and any very easily cash-convertible assets – includes overdrafts and cash equivalents with short-term maturities.

Importance of Cash Flow statement

कॅश फ्लो स्टेटमेंट हे एक अत्यंत महत्त्वाचे आर्थिक विधान आहे, कारण कंपनी प्रत्यक्षात किती रोखीची कमाई करीत आहे हे त्यातून प्रकट होते. ही माहिती पी अँड एल विधानात का उघड केली गेली नाही, याचे उत्तर होय आणि नाही दोन्ही आहे

For Example एक कॉफी आणि स्नॅक्सची विक्री करणारे कॉफी शॉप . दुकानातील सर्व विक्री मुख्यतः रोकड आधारावर असते, जर एखाद्या ग्राहकाला एक कप कॉफी आणि स्नॅक घ्यायचा असेल तर, त्याला पाहिजे ते खरेदी करण्यासाठी त्याच्याकडे पुरेसे पैसे असणे आवश्यक आहे. एका विशिष्ट दिवशी, समजा दुकानात Rs. 9000/- किंमतीची कॉफी आणि Rs. 6000/- किमतीची स्नॅक्स विकले गेले आहे. त्या दिवशी त्या दुकानाचे उत्पन्न Rs.15,000/- रुपये आहे हे स्पष्ट आहे. आणि हे 15,000/- रुपये P & L मधील महसूल म्हणून नोंदवले गेले आहे आणि यात कोणतीही अस्पष्टता नाही.

आता आपण लॅपटॉप विकणार्‍या दुसर्‍या व्यवसायाचा विचार करु. आपण असे गृहित धरू की दुकानात फक्त एक प्रकारचा लॅपटॉप Rs.18,000 / - रुपये प्रति लॅपटॉप या स्थिर दराने विकला जातो. समजा एका विशिष्ट दिवशी, दुकान अशा 30 लॅपटॉपची विक्री केली आहे. स्पष्टपणे दुकानाचा महसूल Rs.18,000 x 30 = 5,40,000/- असेल. परंतु जर 30 पैकी 6 लॅपटॉप हे Credit वर विकले गेले असतील तर? (Credit म्हणजे जेव्हा ग्राहक आज उत्पादन घेते परंतु नंतरच्या वेळी रोख भरतो तेव्हा क्रेडिट विक्री होते) या परिस्थितीत account entry खालील प्रमाणे दिसेल.

Cash sale : 24 * 18000 = Rs.4,32,000/-

Credit sale: 6 * 18000 = Rs.1,08,000/-

Total sales: Rs.5,40,000/-

जर हे दुकान त्याच्या P &L Statement मध्ये त्याचे एकूण उत्पन्न दर्शवित असेल तर आपणास फक्त Rs.5,40,000/- इतका महसूल दिसेल जो कदाचित चांगला वाटेल. तथापि, या Rs. 5,40,000/- पैकी किती रुपये कंपनीच्या बँक खात्यात आहे ते स्पष्ट नाही. समजा या कंपनीचे Rs. 5,10,000/-चे कर्ज असेल आणि ते तातडीने परत करायाचे असेल तर, जरी कंपनीची विक्री Rs. 5,40,000/- रुपये असूनही तिच्या खात्यात फक्त Rs. 4,32,000/- रुपये आहेत. याचा अर्थ कंपनीकडे रोखीची (Cash Flow) कमतरता आहे, कारण ती कर्जाची जबाबदारी पूर्ण करू शकत नाही.

कॅश फ्लो स्टेटमेंटमध्ये ही माहिती मिळते. रोख प्रवाहाचे विवरण एखाद्या घटकाच्या आर्थिक विधानांचा अविभाज्य भाग म्हणून सादर केले जावे. म्हणूनच या संदर्भात कॅश फ्लो स्टेटमेंटचे मूल्यांकन करणे अत्यंत आवश्यक आहे कारण ते इतर गोष्टींबरोबरच कंपनीची खरी रोख स्थिती दर्शविते.

थोडक्यात, प्रत्येक कंपनीची आर्थिक कामगिरी एखाद्या कालावधीत मिळविलेल्या नफ्यावर अवलंबून नसते, परंतु वास्तविकतेनुसार तरलता किंवा रोख प्रवाहांवर अवलंबून असते.

"Every company’s financial performance is not so much dependent on the profits earned during a period, but more realistically on liquidity or cash flows."

Three Sections of the Statement of Cash Flows

We can classify these activities as:

A) Operational activities (OA): दैनंदिन मुख्य व्यवसाय कार्यांशी थेट संबंधित असलेल्या क्रियाकलापांना ऑपरेशनल अ‍ॅक्टिव्हिटीज म्हणतात. ठराविक कार्यकलापांमध्ये विक्री, विपणन, उत्पादन, तंत्रज्ञान अपग्रेड, रिसोर्स हायरिंग इ.

B) Investing activities (IA): नंतरच्या टप्प्यावर कंपनीला लाभ मिळवून देण्याच्या उद्देशाने कंपनी गुंतवणूकीशी संबंधित क्रियाकलाप. व्याज असणारी साधनांमध्ये वाहन पार्किंग, इक्विटी शेअर्समध्ये गुंतवणूक करणे, जमीन, मालमत्ता, वनस्पती आणि उपकरणे, अमूर्त वस्तू आणि इतर नॉन-विद्यमान मालमत्ता इत्यादी उदाहरणांचा समावेश आहे.

C) Financing activities (FA): कंपनीच्या सर्व वित्तीय व्यवहारांशी संबंधित क्रिया जसे की लाभांश वाटप करणे, सेवा कर्जावर व्याज देणे, नवीन कर्ज वाढवणे, कॉर्पोरेट बाँड देणे इत्यादी.

How to Prepare a Statement of Cash Flows?

रोख प्रवाहाच्या विधानाचा ऑपरेटिंग विभाग थेट पध्दतीद्वारे किंवा अप्रत्यक्ष पद्धतीने दर्शविला जाऊ शकतो. दोन्हीपैकी एक पद्धत, गुंतवणूक आणि वित्तपुरवठा विभाग एकसारखे आहेत; फक्त फरक ऑपरेटिंग विभागात आहे. थेट पद्धत एकूण रोख पावती आणि एकूण रोख देयकाचे प्रमुख वर्ग दर्शविते. दुसरीकडे, अप्रत्यक्ष पद्धत निव्वळ उत्पन्नापासून सुरू होते आणि व्यवहाराच्या परिणामाद्वारे नफा / तोटा समायोजित करतात. शेवटी, ऑपरेटिंग सेक्शनमधील रोख प्रवाह थेट किंवा अप्रत्यक्ष दृष्टिकोनानुसार समान परिणाम देईल, तथापि, सादरीकरण भिन्न असेल.

What Can the Statement of Cash Flows Tell Us?

i) उत्पन्नाची गुणवत्ता निश्चित करण्यासाठी ऑपरेटिंग क्रियाकलापांमधील रोख कंपनीच्या निव्वळ उत्पन्नाशी तुलना केली जाऊ शकते. ऑपरेटिंग क्रियाकलापांमधून मिळालेली रोकड निव्वळ उत्पन्नापेक्षा जास्त असल्यास कमाई “उच्च दर्जाची” असल्याचे म्हटले जाते.

ii) हे विधान गुंतवणूकदारांना उपयुक्त आहे कारण, रोखीचा राजा आहे या कल्पनेखाली गुंतवणूकदारांना कंपनीच्या रोख पैशाची आणि वाहवाची संपूर्ण जाणीव होऊ शकते आणि त्याच्या एकूण कामगिरीची सामान्य समज प्राप्त होऊ शकते.

iii) जर एखादी कंपनी पैसे (कर्ज किंवा इक्विटी) वाढवून ऑपरेशन्समधून किंवा गुंतवणूकीसाठी वित्तपुरवठा करीत असेल तर रोख रकमेच्या विधानावर हे स्पष्ट होईल.